راهنمای ساخت سردخانه از صفر تا صد

گروه صنعتی Caren Altay از چهار برند Caren Panel، Caren Design، Caren Saze و Caren Connex تشکیل شده است.

در این مقاله قصد داریم به صورت عمومی به تبعیین مراحل ساخت سردخانه بپردازیم. سعی کرده ایم یک راهنمای کامل و جامع فراهم کنیم که هیچ گونه نقطه ابهامی در این زمینه باقی نماند. آنچه در پیش روی شماست یک راهنمای ساخت سردخانه است که تمامی جزئیات از 0 تا 100 در آن توضیح داده شده است. با ما همراه باشید.

 سردخانه چیست؟

به طور کلی سردخانه سازه ای است که به صورت دائمی یا موقتی ساخته میشود و کاربردهای مختلفی در زمینه سردسازی دارد. معمولا از یک سردخانه برای نگهداری انواع مواد غذایی فاسد شدنی استفاده می‌شود. به عبارت دیگر میتوان سرخانه را یک یخچال بزرگ تصور کرد که برودت هوا را برای اهداف مختلف ایجاد میکند. به طور کلی میتوان یک سردخانه را تحت دو موضوع کلی بررسی کرد که هر کدام از آنها نکات خاص خودش را دارد:

  • تجهیزات فنی سردخانه (شامل اجزای الکتریکی و مکانیکی)
  • بدنه و سازه‌ی سردخانه

ما در این مقاله به هر دو مقوله خواهیم پرداخت و شما را با جزئیات آن آشنا خواهیم کرد تا بتوانید دید خوبی از مراحل ساخت سردخانه به دست آورید.

اجزای مختلف تجهیزات فنی سردخانه

قبل از ساخت سردخانه باید با اجزای فنی آن به صورت کامل آشنا باشید. مکانیزم سردخانه تقریبا مانند یک یخچال است و بسیاری از اجزای فنی آن با یک یخچال مشترک است. در ادامه به برخی از اجزای مهم سردخانه خواهیم پرداخت.

 کمپرسور سردخانه

کمپرسور یخچال و سردخانه در واقع قلب اصلی سردخانه است. کمپرسور همان موتور یخچال است. اگر چه مکانیزم کلی کمپرسور یخچال و سردخانه یکسان است اما نوع آن در سردخانه های صنعتی متفاوت است. کمپرسور، گاز عبوری از اواپراتور که حامل گرمای جذب شده از اتاق سردخانه است را میمکد و با متراکم کردن آن از دما و فشار پایین به دما و فشار بالا، گرما را دفع میکند. ماده مبردی به کار رفته در یخچال (ماده ای چگالنده و سیال که با نام سردساز یا مبرد refrigerant شناخته میشود و در یخچال بین فاز گاز و مایع در نوسان است) که از اواپراتور مکیده می‌شود.

در واقع حامل گرمای جذب شده از اتاق سردخانه است و باید به نحوی این انرژی گرمایی به محیط بیرون منتقل شود. این کار وقتی انجام میشود که دمای گاز از دمای محیط بیش‌تر باشد (گرما از جسمی با دمای بیشتر به محیط با دمای کمتر انتقال می یابد). بنابراین کمپرسور با کاهش حجم گاز مبرد، باعث افزایش فشار و دمای گاز می‌شود و سپس این گاز گرم را به کندانسور پمپاژ میکند تا در آن‌جا دمای آن کاهش پیدا کند.

کندانسور سردخانه

کندانسور که وظیفۀ خنک نمودن گاز حاصل از کمپرسور را برعهده دارد ما بین کمپرسور و شیر انبساط چیلر قرار دارد. این قطعه انواع مختلفی دارد و به صورت هوا خنک و آب خنک در بازار موجود است. کندانسور درواقع گاز مبرد را به فاز مایع بر می‌گرداند.

 شیر انبساط

شیر انبساط یا اکسپشن ولو یکی از اجزای اصلی هر سیستم سرمایشی سردخانه‌ای است. شیر انبساط به عنوان یک شیر اتوماتیک در مسیر حرکت مبرد قبل از اواپراتور نصب می گردد و با ایجاد افت فشار باعث تبخیر مبرد می شود و گاز مبرد را به درون اواپراتور اسپری و تولید سرما می کند. پرکاربردترین نوع شیر انبساز در سردخانه‌ها، شیر انبساط ترمواستاتیک است که مبنای کاری آن بر اساس بار اواپراتور است.  در صورت افزایش بار در اواپراتور، شیر انبساط ترمواستاتیکی به صورت خودکار به میزان مورد نیاز باز میشود و به مبرد اجازه ورود بیشتر را به اواپراتور می دهد و  همچنین در هنگام کاهش بار، بسته شده و از عبور مبرد جلوگیری میکند.

 اواپراتور سردخانه

اواپراتور بخشی از سیستم است که در یک چرخه، مایع مبرد را تبدیل به گاز می‌کند و محیط اطراف اعم از مواد، هوا یا مایع را سرد می‌کند. در واقع کارکرد این قسمت بر عکس کندانسور است. اواپراتور سیستمی است که در آن گاز مبرد در دمایی پایین‌تر از دمای محیط می‌جوشد و گرمای مواد و محیط اطراف اواپراتور را جذب میکند (گرما از محیط با دمای بالاتر به مبرد با دمای پایین تر منتقل می شود).

همچنین بخوانید: ساخت ساختمان پیش ساخته با کمترین هزینه

ساخت سردخانه مواد غذایی

انواع سردخانه

حال قبل از آنکه به بررسی ساختمان سردخانه بپردازیم، اجازه بدهید کمی درباره انواع سردخانه صحبت کنیم. انواع سردخانه را میتوان بر اساس کاربرد و دمای کاری تقسیم بندی کرد.

 انواع سردخانه از لحاظ کاربرد

برای ساخت سردخانه باید ابتدا هدف و کاربرد سردخانه مشخص باشد. این مسئله میتواند کمک زیادی به فرایند اجرای ساختمان سردخانه کند. انواع سردخانه از نظر کاربرد میتواند شامل موارد زیر باشد:

  • سردخانه گمرکی (برای نگهداری موقت مواد غذایی)
  • سردخانه ذخیره ای (استفاده به عنوان انبار برای نگهداری مواد غذایی)
  • سردخانه کوچک (برای تولید و نگهداری یخ)
  • سردخانه عمومی (نگهداری فصلی مواد غذایی)

 انواع سردخانه بر اساس دما

میتوان سردخانه‌ها را بر اساس دمای کاری آنها به دو دسته اصلی بالای صفر و زیر صفر تقسیم‌بندی کرد. هر کدام از این دو نوع نیازمند جزئیاتی در طراحی و ساخت است. عمده کاربرد سردخانه‌های بالای صفر نگهداری مواد غذایی مصرفی مثل میوه و مواد لبنیاتی و همچنین نگهداری موادی که نباید یخ بزنند (مثل دارو) است. عمده کاربرد سردخانه زیر صفر نیز در نگهداری مواد پروتئنی مثل گوشت، مرغ و ماهی است. توجه کنید که سردخانه زیر صفر را می توان در صورت لزوم برای نگهداری محصولاتی که نیاز به سردخانه با دمای بالای صفر دارند؛ تنظیم نمود.

اما اگر بخواهیم دمای یک سردخانۀ بالای صفر را به زیر صفر برسانیم، کاری دشوار است و کمپرسور فشار زیادی را متحمل خواهد شد. سردخانه دو مرحله ای نیز وجود دارد که دمای بالا و پایین صفر را تامین میکند و معمولا کاربردهای خاصی دارد (مثل بستنی سازی).  البته انواع دیگری از سردخانه وجود دارد که به منظور سرد کردن سریع مواد غذایی استفاده میشود و دمای منفی 40 درجه را فراهم میکند (تونل انجماد).

همچنین بخوانید: سقف و دیوار پیش ساخته ساندویچ پانل

ساخت ساختمان سردخانه

ساختمان سردخانه بخش دیگری از مقوله ساخت سردخانه است. اگر شما بهترین تجهیزات سردخانه را هم در اختیار داشته باشید، بدون سازه‌ای استاندارد و مناسب به نتیجه مطلوبی نخواهید رسید. اتلاف انرژی در سردخانه های صنعتی میتواند هزینه زیادی را به شما تحمیل کند. از این رو باید در ساخت ساختمان سردخانه دقت و آگاهی کافی را داشته باشید. همچنین سازه سردخانه باید طراحی مناسبی داشته باشد تا ذخیره سازی، حمل، بارگیری و تخلیه مواد غذایی به سهولت انجام پذیر باشد. معمولا ساختمان اصلی سردخانه، متشکیل از سالن‌های نگهداری بالای صفر درجۀ سانتیگراد و پایین صفر درجۀ سانتیگراد به صورت مجزا هستند. همچنین سردخانه دارای سکو (برای تخلیه و بارگیری)، تونل انجماد و آماده گاه می باشد.

آماده گاه

محلی است که دمایی بیشتر از اتاقک های داخل سالن ها دارد و قبل از اینکه محصول به اتاقک سردخانه با دمای پایین وارد شود، مدتی آنها را در آماده گاه نگهداری می‌کنند تا دمای آنها کم کم پایین بیاید و سپس محصول را وارد سالن اصلی سردخانه می‌کنند. با این کار از عرق کردن محصول و فاسد شدن آن جلوگیری میشود.

تونل انجماد

معمولا در قسمتی از سردخانه (قبل از ورودی اتاقک بالای صفر درجۀ سانتیگراد)، اتاقکی بنام تونل انجماد وجود دارد که دمای بسیار پایینی (حدود منفی 40 درجه سانتی گراد) دارد و برای انجماد سریع برخی از مواد غذایی استفاده میشود. همان طور که ذکر شدن وظیفه تونل انجماد، انجماد خیلی سریع محصول است. این انجماد سریع مانع تشکیل کریستال‌های یخی بزرگ در محصول مورد نظر (بیشتر گوشت) می‌شود. این امر باعث حفظ کیفیت محصول میشود و شکل، رنگ، بو و مزه محصول را تا حد زیادی به صورت طبیعی محافظت میکند.

سوله سردخانه

سوله یا بنای سردخانه شامل طراحی پی و سازه، اجرای سوله، کفسازی، اجرای دیوارها، سقف و اجرای تاسیسات عمومی ساختمان سردخانه است. سردخانه های کوچک و بزرگ در این موارد مشترک هستند. به سردخانه های بزرگ صنعتی باید مواردی همچون  سالن تولید، انبارها، ساختمان های اداری و سرویس های بهداشتی، نمازخانه، آزمایشگاه، ساختمان تاسیسات و مدیریت و همچنین اتاقک سرایداری و نگهبانی را اضافه کنید. پیشنهاد میکنم مقاله کانکس نگهبانی را مطالعه بفرمایید. عایق بندی کف سردخانه یکی از مقوله‌های مهم در ساخت سوله سردخانه است.

عایق بندی یا ایزولاسیون کف میتواند شامل کف چینی، قیرگونی، آجرچینی و عایق حرارتی باشد که هرگونه تبادل حرارتی با کف را از بین می برد. همچنین کف سردخانه باید حدود 1 تا 1.2 متر از سطح زمین بالاتر باشد. دیوارها و سقف نیز به روش های مختلف عایق بندی میشود. تجهیزات و سنسورهایی مثل کنترل دما و رطوبت نیز در سالن سردخانه باید نصب شود. این سنسورها میتوانند میزان مصرف انرژی را بهینه کند. سنسور رطوبت برای سردخانه حیاتی است. این سنسور رطوبت را اتوماتیک اندازه می گیرند و لوله های بخار آبی که در تمامی محیط اتاقک وجود دارد و دارای نازل هایی برای پخش بخار آب می باشد را فعال می سازند.

ساخت اتاق سرد

همچنین بخوانید: ساختمان پیش ساخته

برای ساخت سردخانه از کجا باید شروع کنیم؟

برای احداث و ساخت سردخانه باید مراحل مختلفی را طی کنید. البته می‌توانید کل پروژه را به یک تیم متخصص واگذار کنید اما معمولا مراحل اخذ مجوز و تهیه زمین مناسب بر عهده شما خواهد بود. ما در اینجا تمامی مراحل ساخت سردخانه را از 0 تا 100  بیان کرده ایم.

مراحل ساخت سردخانه صنعتی

ما کل مراحل پروسه ساخت سردخانه را در 6 مرحله خلاصه کرده‌ایم که به صورت منسجمی بتوانید از اقداماتی که باید به صورت نوبتی انجام پذیرد، آگاهی پیدا کنید.

مرحله 1- اخذ مجوز تاسیس سردخانه

قبل از هر چیز باید شما مجوزهای لازم برای احداث سردخانه را اخذ کنید. اخذ جواز تاسیس سردخانه، در زمان نگارش این مطلب زیر نظر دو وزارت خانه تجارت، صنعت و بازرگانی و جهاد کشاورزی است. اگرچه این مجوز برای شروع کار لازم است اما کافی نخواهد بود. قبل از شروع پروژه شما باید هماهنگی لازم را  با اداره محیط زیست، سازمان دامپزشکی و اداره آتش نشانی نیز انجام دهید. هر کدام از این مراکز باید محل احداث پروژه را تایید کنند. بنابراین این کارها را باید قبل از خرید زمین انجام دهید.

مرحله 2- خرید زمین

مرحله بعدی مکان‌یابی و خرید زمین مورد نظر است. توجه کنید که محل مورد نظر باید به لحاظ دسترسی به راه‌های ارتباطی موقعیت مناسبی داشته باشد. همچنین ابعاد زمین مورد نیاز برای سردخانه بستگی به هدف پروژه دارد و می‌توانید از کارشناسان مربوطه در این زمینه کمک بخواهید. طبعا زمین مورد نظر باید وسعت بیشتری از متراژ سردخانه داشته باشد. فقط برای آگاهی باید بدانید که تنها 20 الی 35 درصد زمین باید به فضای سبز اختصاص پیدا کند.

مرحله 3- عقد قرار داد با تیم سازنده سردخانه

در این مرحله شما باید مشاور طراحی و ساخت سردخانه را مشخص کرده و با شرکت سازنده قرار داد ببندید. توجه به رزومه کاری انواع شرکت‌های سازنده سردخانه میتواند در انتخاب بهترین تیم شما را یاری کند. تیم مشاور تمامی ملزومات ساخت سردخانه و تجهیزات لازم را باتوجه به ظرفیت سردخانه در اختیار شما قرار می‌دهند. برخی شرکت ها نه تنها ساختمان سردخانه بلکه مسئولیت محوطه سازی را نیز بر عهده می‌گیرند. در غیر این صورت شما باید تیم محوطه سازی را برای تسطیح زمین، شیب بندی محوطه و خیابان های مجموعه، انتخاب کنید.

 مرحله 4- تجهیز کارگاه و احداث واحد های زیر بنای

هر پروژه عمرانی و ساختمانی نیاز به تجهیز کارگاه دارد. برای اطلاعات کامل در این زمینه می‌توانید مقاله تجهیز کارگاه چیست را مطالعه کنید. در این مرحله پیمانکار واحد های زیر بنایی، انبار، کانکس کارگران، واحد مدیریت و کارگاه های لازم را برای انجام پروژه احداث میکند.

مرحله 5- آغازعملیات ساخت سازه‌ی سردخانه

در این مرحله باتوجه به نقشه سازه، مراحل ساخت سازه‌ی سردخانه آغاز می‌شود. کف سازی و فوندانسیون، ساخت اتاقک ها، اجرای پانل‌های بدنه و سقف و تاسیسات سردخانه و درب‌ها همگی در این مرحله انجام میشود. معمولا از انواع ساندویچ پانل برای ساخت سوله سردخانه استفاده میشود. این پانل‌ها عایق حرارت هستند و می‌توانند بهترین گزینه برای پوشش بدنه و سقف سازه سردخانه باشد. ساندویچ پانل سردخانه ای برای ساخت اتاقک ها و ساندویچ پانل دیواری و ساندویچ پانل سقفی برای پوشش دیوار و سقف سازه بکار میرود.

مرحله 6- نصب تجهیزات سردخانه

خرید و نصب تجهیزات مورد نیاز برای سردخانه (نصب اواپراتورها، نصب کمپرسورها، سفارش برنامه ها و نرم افزار های لازم) و دیگر جزئیات تا تکمیل کامل پروژه در این مرحله انجام می‌گیرد. تجهیزات سردخانه ای قیمت‌های مختلفی در بازار دارند و باید در طرح توجیه اقتصادی پروژه به این مسئله توجه کرد.

 هزینه ساخت سردخانه چگونه محاسبه میشود؟

معمولا هزینه ساخت سردخانه بر حسب ظرفیت سردخانه به مشتری پیشنهاد داده میشود. برای محاسبه سردخانه با هر ظرفیتی (برای مثل یک سردخانه با ظرفیت 50 تنی) سه فاکتور زیر برای تعیین قیمت نهایی در نظر گرفته می شود.

  • هزینه طراحی، نصب و اجرا
  • هزینه متریال و مصالح (ساندویچ پانل)
  • هزینه تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز

به صورت نرمال، معمولا قیمت ساندویچ پانل مورد استفاده در ساخت سردخانه و هزینه تجهیزات فنی سردخانه به صورت تقریبی برابر است (هر کدام 46 درصد کل هزینه پروژه) و هزینه نصب و اجرا چیزی حدود 8 درصد کل هزینه نهایی کار خواهد بود. البته این برآوردها به صورت تقریبی است و قطعا شرایط هر پروژه با دیگری متفاوت است. برای مشاوره و اطلاعات تکمیلی از قیمت سردخانه با ظرفیت‌های مختلف می‌توانید با متخصصین ما در تماس باشید.

همچنین بخوانید: ساندویچ پانل دیواری

اشتراک گذاری

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *